به نام خدا

تاریخچه ی والیبال

ورزش والیبال حدود سال 1299 شمسى یعنى 80 سال قبل، (در سال 1379) توسط جناب آقاى میرمهدى ورزنده استاد بزرگ ورزش، به ایران به آورده شد و از دارالمعلمین ورزش آغاز به تعلیم گردید. بازى والیبال در ایران در ابتداى امر داراى قواعد خاصى نبود و به شکل‌هاى مختلف آن را بازى مى‌کردند. فنون و تاکنیک‌هاى والیبال نیز مانند قوانین آن پایه و اساس اصولى نداشت و هر بازیکن به ابتکار شخصى و اختصاصى خود که اکثر با مشت و سمبه زدن همراه بود با توپ بازى مى‌کرد. لیکن در سال 1302 شمسى با استفاده از ترجمه مجلات خارجى قوانینى که در آن زمان در کشورهاى دیگر اجرا مى‌شد، در ایران نیز تا حدودى از آن پیروى مى‌گردید.


طول و عرض زمین در آن موقع 10×20 متر بود و در هر طرف زمین 9 تا 11 نفر با استفاده از سر و دست، با توپ بازى مى‌کردند. گردش یا چرخش بازیکنان بطور جدى وجود نداشت و هر کس در هر محلى که بیشتر تخصص داشت به طور ثابت در آن محل بازى مى‌کرد. از سال 1304 توجه بیشترى از جانب علاقمندان نسبت به این ورزش معطوف گردید و ظرف مدت کمى طرفداران بسیارى جذب این ورزش شدند، به طورى که تمرینات والیبال در سه محل، به طور جدى و مستمر شروع و دنبال شد. این سه محل عبارتند از:


1. دارالمعلمین ورزش
2. کلوپ شایسته یا اجتماعیّون
3. کلوپ ورزش کالج البرز


محل سوم داراى امکانات و زمین‌هاى زیادترى بود و در نتیجه جوانان بیشترى به تمرینات اشتغال داشتند. پس از چند ماه تمرین، اولین مسابقه والیبال در سال 1304 بین دو تیم دارالمعلمین ورزش و کوپ شایسته انجام گردید که با هیجان فراوان توأم بود. چون مسابقه براى مردم تازگى داشت، لذا حضور آنان باعث شد که رقابت بیشترى بین دو تیم مسابقه دهنده به وجود آمده و بر هیجان آن افزوده شود. این مسابقه مقدمه‌اى براى توسعه روزافزون این ورزش گردید.


براى تمرینات و آماده نمودن افراد کلوپ شایسته یا اجتماعیّون، مرحوم آقاى شمس‌الدین شایسته که سالیان دراز خدمات ارزنده‌اى در ورزش کشور انجام داده‌اند، تلاش بسیار مى‌نمود و خود نیز یکى از بازیکنان ورزیده آن دوره محسوب مى‌شد.


از بازیکنان خوب دوران قدیم مى‌توان آقایان: حسن گوشه، بدیع‌الله مجذوب، ناصرخان رفیعا، دکتر على کنی، دکتر على یوسفی، على‌اکبر همایونی، حاجى مقدم، نصراله مقدم، صادق ریاحى و چارلى اسمعیل‌زاده، اوشار، نقابت و پالیزى را نام برد.
بازى والیبال به تدریج به مدارس راه یافت و در اندک زمانى توسط مربیان فارغ‌التحصیل دارالمعلمین ورزش در مدارس و همچنین شهرستان‌هاى کشور رواج و عمومیّت یافت.
شهرستان اصفهان اولین شهرى بود که بعد از تهران در امر توسعه این ورزش فعالیت داشت. اولین مسابقه شهرستان‌هاى ایران بین دو تیم والیبال کالج اصفهان و کالج البرز تهران، برگزار شد.
تهیه توپ والیبال یکى از مشکلات آن زمان بود و براى بازى والیبال اکثراً از توپ فوتبال استفاده مى‌شد. سرانجام اولین توپ والیبال توسط شخصى به نام قمشه‌اى ساخته شد.
در سال 1314 یک دوره مسابقه باشگاهى در تهران برگزار گردید که تیم والیبال باشگاه دربند برنده جام قهرمانى گردید. در همین سال نیز چند مسابقه دوستانه و تشویقى بین تیم‌هاى بانوان تهران انجام شد.


در سال 1318 اولین دوره مسابقات والیبال قهرمانى ایران هم‌زمان با مسابقات سایر رشته‌هاى ورزشى برگزار شد. در ابتداى تأسیس فدراسیون‌هاى ورزشى (سال 1324)، والیبال و بسکتبال داراى فدراسیون مشترک بود و تا سال 1336 به همین نحو ادامه داشت و همه سال مسابقاتى تحت عنوان قهرمانى باشگاه‌ها، دستجات آزاد، انتخابی، قهرمانى مدارس و دانشکده‌هاى هر شهرستان و نهایتاً قهرمانى کشور انجام مى‌گرفت.


اشغال ایران توسط نیروهاى متفقین در جنگ جهانى دوم، ارتباط ورزشى کشور ما به ویژه تیم‌هاى والیبال را با سربازان این نیروها به همراه داشت و راهى براى آشنا شدن با والیبال خارج از کشور بود. در آن زمان یک مسابقه دوستانه بین یک تیم از کشورمان با ارتش روسیه در بندر انزلى انجام شد که به نفع ایران خاتمه یافت (بازیکنان این تیم عبارتند بودند از: شاملو، هاکوپیان، چارلى احمدنیا، شادمان، بزرگمهر، خاتم و ...). مسافرت ورزشکاران این رشته چه بصورت شخصى و یا ورزشى به خارج از کشور و مشاهده مسابقات والیبال خارجى تأثیر فراوانى براى والیبال ایران در بر داشت و این تغییرات از سال 1331 به بعد کاملاً محسوس بود و پاس‌هاى قوسى بلند به ابتکار آقاى محمدحسن اشتری، و آبشار زدن با روش جفت در والیبال ثمره این مسافرت‌ها بود که در آن زمان آبشار زدن با روش لنگ رواج داشت (یعنى پرش به بالا به وسیله یک پا انجام مى‌شد) و کسانى که با روش جفت آبشار مى‌زدند مورد پسند جامعه? مربیان آن روز ایران قرار نمى‌گرفتند و مخالف آبشار زدن با روش جفت بودند.


ترجمه کتاب قوانین والیبال در سال 1333 توسط دکتر سیدضیاءالدین شادمان رئیس فدراسیون والیبال و بسکتبال وقت و تهیه و تنظیم آن به توسط آقاى کاظم رهبرى رئیس تربیت بدنى آموزشگاه‌هاى پایتخت که از داوران ممتاز والیبال و چند رشته ورزشى در کشورمان بودند اقدام ارزنده‌اى بود که شکل منظمى را در برگزارى مسابقات والیبال آن زمان فراهم نمود.


موقعیت والیبال پس از انقلاب اسلامی
در سال‌های اول پیروزی انقلاب سرعت رشد و توسعه والیبال کاهش یافت، اما رفته رفته این ورزش مانندگذشته در میان جوانان، مشتاقان فراوانی پیدا کرد. کسب مقام اول قهرمانی ارتش‌های جهان در سال 1358 افتخار بزرگی برای والیبال ایران به ارمغان آورد. کسب مقام چهارم نوجوانان جهان در سال 1369 در دوبی (مردان) امید فراوانی برای کسب پیروزی‌های بعدی بود. تیم مردان در مسابقات آسیائی 1969 به مقام ششم رسید و در قهرمانی آسیا که در کشور کره‌جنوبی در سال 1373 برگزار می‌شد توانست به مقام چهارم آسیا برسد.


کسب مقام اول در مسابقات انتخابی جوانان جهان (مردان) در سال 1371 تایلند و حضور در مسابقات جهانی آرژانتین و کسب مقام دهم جهان از جمله افتخارات قابل ذکر در والیبال مردان به‌ حساب می‌آید. فعالیت والیبال در قسمت بانوان مجدداً از سال 1362 آغاز شد، تیم ملی بانوان در 5 دوره مسابقات بین‌المللی دهه فجر به کسب مقام‌های سوم و دوم نایل شد و در سال 1375 با غلبه بر تیم پرقدرت آذربایجان روسیه به مقام قهرمانی رسید و در دو دوره مسابقات بانوان کشورهای اسلامی عنوان نایب‌قهرمانی را به‌دست آورد. هم‌اکنون در قسمت بانوان 56 مربی بین‌المللی درجه 1 و 10 مربی بین‌المللی در درجات 3 و 2 و 20 داور بین‌المللی به فعالیت مشغول هستند.

 در قسمت ناشنوایان تیم مردان ایران در مسابقات جهانی 1367 نیوزیلند به مقام سوم و در مسابقات جهانی 1375 دانمارک به مقام دوم جهان نایل گشت. همچنین در قسمت والیبال تیم معلولین ایران دارنده چندین عنوان جهانی و المپیک می‌باشد که در حال حاضر در این رشته به‌عنوان یک قدرت بلامنازع جهانی شناخته شده است.

مطالبی درموردزمین وتیم هاو....

ابعاد زمین والیبال

طول زمین 18 و عرض آن 9 متر می‌باشد و فارغ از هر گونه برجستگی یا فرورفتگی است.
•    زمین توسط خطوطی به عرض 5 سانتیمتر علامت گذاری می‌شود. این اندازه‌گیری از گوشه زمین است.
•    خطی به عرض 5 سانتیمتر میان خطوط کناری در زیر طور کشیده شده‌است و زمین را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کند و به اسم خط مرکزی شناخته می‌شود.
•    خطوطی به طول 9 و عرض 5 متر در 3 متری خط مرکزی بطور موازی کشیده شده‌است و به عنوان خط پایان شناخته می‌شود. منطقه حمله به خط مرکزی محدود است.
•    در هر قسمت زمین، منطقه سرویس توسط دو خطوط به طول 15 و عرض 5 سانتیمتر مشخص شده و در بیست سانتیمتری خط پایان و عمود بر آن قرار گرفته‌است. یکی از این خطوط در امتداد خط کناری و دیگری در 3 متری سمت چپ خط کناری راست قرار گرفته‌است.
•    حداقل درجه حرارت زمین سرپوشیده 10 درجه‌است.

توپ والیبال

توپ به شکل کروی و از جنس چرم است و شامل توپی لاستیکی یا ماده‌ای از این قبیل می‌شود. قسمت رویی آن یک رنگ است و قسمت تویی نیز باید روشن تر باشد. *محیط: 65 الی 67 سانتیمتر

تیم‌ها
•    هر تیم شامل 6 بازیکن می‌شود.
•    سه بازیکن در خط جلو و سه بازیکن در خط عقب قرار می‌گیرند.
•    زمانی که توپ سرو می‌شود، سه بازیکن خط جلو باید در جلوی بازیکنان خط عقب قرار گیرند.
•    بازیکن از قطاع دایره سمت راست خط عقب با یک دست سرو می‌زند.
•    زمانی که توپ در زمین وارد می‌شود، بازیکنان می‌توانند برای پرتاب توپ به هر نقطه‌ای حرکت کنند، حتی اجازه دارند که برای جلوگیری از تماس توپ با زمین، به خارج از زمین بروند.
دو تیم 6 نفری با یکدیگر روبرو می‌شوند. داور در بالای تور قرار گرفته و ناظر بر اجرای مسابقه بوده و سوتی در دست دارد. سرداور نیز مقابل او قرار می‌گیرد. در اینجا تیمی که سرویس را دریافت می‌کند، منتظر توپ می‌شود. بازیکنان در وضعیت آماده‌باش بوده و دست‌ها، انگشتان، بازوها و پاها در حالات مطلوب قرار می‌گیرند. بازیکنان در مرکز زمین می‌ایستند و در این محل بیشتر حمله‌ها شکل می‌گیرد، به طوری که یکی از آن‌ها در نزدیک تور ایستاده و بقیه بازیکنان فرم w را تشکیل می‌دهند.

داورها و مسئولین
•    هر مسابقه دارای یک داور می‌باشد که در بالای تور ایستاده و ناظر بر اجرای مسابقه‌است.
•    سرداور روبروی داور نشسته و در امر قضاوت به او کمک می‌کند.
•    دو نفر در کنار خطوط قرار می‌گیرند.
•    مانند سایر رشته‌های ورزشی مسئول ثبت امتیازات نیز حضور دارد.

حرکت توپ در هوا (والی)

دفاع سه نفره روی تور
•    پاس بالای سر، یکی از مشخص ترین عملیات والیبال است.
•    هرگز نباید به توپ مشت زد، بلکه باید آن را با دو دست پاس داد.پاس دادن از عقب نیز نشان‌دهنده همین عمل است.
•    پاس دادن، ست زدن و فرستادن توپ‌های بلند از بالای تور صورت می‌گیرد.
•    حرکت توپ در هوا در پرتاب آرام توپ از بالای تور اجرا می‌شود.
•    اگر قبل از تماس با توپ دست‌ها دور شوند، توپ به وسط پیشانی برخورد خواهد کرد.
•    همیشه باید به توپ نگاه کرد. ابتدا پاها را حرکت داده، آن‌ها را خم کرده و بدن را در زیر توپ قرار داد. به منظور حفظ تعادل و توازن یکی از پاها را به آرامی در جلوی پای دیگر قرار داده، زانوها را خم کرده و سپس باید تمام بدن را راست کرد. به عنوان یک قانون کلی شست‌ها را در حالت اشاره به طرف عقب و بینی نگهدارید. بازوها را راحت قرار داده و تا آن جایی که امکان دارد حرکات را بسیار ساده انجام داد. شست و دو انگشت اول به این عمل قدرت بخشیده و بقیه انگشتان به آن جهت می‌دهند.
•    بهترین و معمول ترین مرحله والیبال (حرکت توپ در هوا) می‌باشد. برخی معتقدند که برای شروع تمرینات می‌توان از بادکنک استفاده کرد. تمرین پرتاب توپ پس از پرش برای گرفتن آن بسیار موثر است و مفید. البته همیشه پس از رسیدن توپ به نقطه اوج این عمل را انجام ندهید

سرویس

• سرویس عملی است که به منظور وارد کردن توپ در بازی به کار می‌رود.
  در هنگام سرویس زدن باید به نکات زیر توجه کرد : 1- هنگام ضربه زدن به توپ (سرویس)حتما باید توپ را به اندازه کافی و به دور از هر دودست پرتاب کرد و با یک دست به توپ ضربه زده شود. 2- هنگام سرویس زدن نباید پاها را روی خط و یا درون زمین خودی قرار داد و باید از خط فاصله داشته باشد. 3- توپ حتما باید از تور عبور کرده و درون زمین حریف پرتاب شود (قبلا اگر هنگام سرویس زدن توپ به تور برخورد می‌کرد خطا محسوب می‌شد ولی در حال حاضر خطایی محسوب نمی‌شود.